Ở tỉnh Bình Phước những năm gần đây nghề trồng nấm đã có những bước phát triển nhanh cả về sản xuất lẫn tiêu thụ bởi nấm là một thực phẩm sạch, có giá trị kinh tế và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, thực tế nghề trồng nấm vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng.

Mô hình trồng nấm cho thu nhập 1 tỷ đồng/năm của gia đình ông Trần Văn Tư

Mô hình dễ làm, thu nhập khá

Tại xã Tiến Hưng,  ông Trần Văn Tư nổi tiếng khắp vùng nhờ những thành công trong việc sản xuất và kinh doanh nấm. Khởi nghiệp từ sản xuất  nấm sò với vài chục m2 lán trại hơn 10 năm trước, đến nay ông Tư đã sở hữu một hệ thống sản xuất nấm quy mô, diện tích trên 2.000 m2, hàng năm cung cấp ra thị trường gần 40 tấn nấm các loại. Ông Tư chia sẻ: Hiện nay ở tỉnh ta, nông nghiệp vẫn là chính nên các nguyên liệu để trồng nấm như rơm rạ, bã mía, thân, lõi ngô, nhất là mùn cưa rất sẵn…Do đó, việc phát triển nghề trồng nấm mang rất nhiều ý nghĩa, không những tận dụng được phế phẩm nông nghiệp, dọn sạch đồng ruộng mà còn mang lại lợi ích kinh tế lớn. Như gia đình tôi một năm tổng thu nhập từ nấm cũng ngót 1 tỷ đồng.

Anh Nguyễn Văn Quang, chủ một trại nấm ở xã Tân Lợi cho biết thêm: "Vốn đầu tư cho trồng nấm không nhiều, kỹ thuật cũng không quá phức tạp, ai cũng có thể làm được. Nấm lại có thời gian sinh trưởng ngắn nên chỉ sau hơn 30 ngày trồng là có sản phẩm thu hoạch.

Đặc biệt người tiêu dùng hiện nay rất ưa chuộng các sản phẩm từ nấm, ngay tại trang trại của gia đình nấm tươi nhiều lúc không đủ cung cấp cho các nhà hàng, khách sạn trong tỉnh.

Chi phí đầu tư trồng nấm thấp, không tốn nhiều đất, quay vòng nhanh, ít rủi ro nhưng lại cho thu nhập và lợi nhuận cao. Với mức đầu tư ban đầu khoảng 10 triệu đồng và 100m2 đất để làm lán trại, có thể giải quyết việc làm ổn định cho một lao động chuyên trồng nấm với mức thu nhập 1,5-2 triệu đồng/tháng.

Hơn nữa, khí hậu thời tiết có thể trồng nấm quanh năm, cả loại ưa nhiệt độ thấp (nấm mỡ) lẫn loại ưa nhiệt độ cao (nấm rơm), chủng loại có thể đạt từ 7-10 loại. Bên cạnh đó nguyên liệu trồng nấm ở Bình Phước  rất sẵn, nhiều, rẻ và hiện còn bỏ phí, nhất là rơm rạ.

Đặc biệt, việc tiếp nhận khoa học, công nghệ nước ngoài cùng với kết quả nghiên cứu trong nước hiện nay cho phép chúng ta có một bộ giống nấm tốt, năng suất cao, phù hợp từng vùng, từng vụ, có thể làm chủ được về sản xuất giống và công nghệ trồng nấm. Công nghệ này không phức tạp, không tốn kém, được chuyển giao thuận lợi qua hệ thống khuyến nông.

Nhu cầu ngày càng lớn

Theo số liệu thống kê của Hội ngành nghề nấm Bình Phước, nghề trồng nấm ở tỉnh ta đã có những bước phát triển khá nhanh về số lượng và quy mô: Năm 2002 chỉ có 200 hộ tham gia trồng nấm đến nay con số này đã lên tới 3.000 hộ.

Người dân bắt đầu có niềm tin vào nghề trồng nấm và đang chuyển hướng mạnh mẽ sang sản xuất hàng hóa với quy mô ngày càng lớn. Sản lượng nấm các loại năm 2019 đạt khoảng 5 nghìn tấn, trong đó nấm sò, mộc nhĩ và nấm rơm… chiếm khoảng 70- 80%, còn lại là nấm dược liệu.

Thị trường tiêu thụ nấm ngày càng được mở rộng trong và ngoài tỉnh, là điều kiện quyết định cho phát triển sản xuất ở Bình Phước. Thói quen sử dụng nấm như một thực phẩm hàng ngày trong bữa cơm gia đình đã và đang hình thành khá tốt trong cộng đồng dân cư.

Nhờ vậy, giá bán các loại nấm tươi như nấm sò, nấm mỡ, nấm mèo, nấm hương... luôn dao động ở mức cao, từ 30.000 đến 70.000 đồng/kg. Về hàm lượng các chất dinh dưỡng trong nấm ăn, chị Nguyễn Thị Trâm, cán bộ Trung tâm Thông tin và ứng dụng khoa học công nghệ, (Sở Khoa học-Công nghệ) cho biết: Ngoài giá trị dinh dưỡng (giàu protein, glucid, lipid, các axit amin, vitamin, khoáng chất…, trong nấm còn có các hoạt tính sinh học (các chất đa đường, axit nucleic..) nên nấm được coi là "rau sạch", "thịt sạch" và là "thực phẩm thuốc".

Vì những giá trị dinh dưỡng từ nấm nên nhu cầu ăn nấm của nhân dân đang ngày càng tăng. Mặt khác, Bình Phước đang trong thời kỳ kinh tế phát triển nhanh, nhiều dự án được triển khai thu hút lực lượng lớn lao động, chắc chắn thị trường tiêu thụ nấm ăn trong thời gian tới sẽ tăng nhanh. 

Qua các thông số trên, ta có thể khẳng định ngành nấm là ngành có giá trị kinh tế cao và bền vững, các hộ dân có thể tận dụng thời gian rảnh và diện tích trống để tăng thu nhập, hoặc đầu tư chuyên môn mà đảm bảo hiệu quả kinh tế.

Tác giả: Trần Chí Tâm